Relacje stypendystów

Maria Zachwatowicz

Maria Zachwatowicz, VIII edycja konkursu Fundacji im. Nowickiego

Stypendium odbywam w samym sercu Schwarzwaldu w Institute fur Landespflege, na Uniwersytecie Alberta-Ludwika we Freiburgu.

W Instytucie prowadzonych jest dużo różnorodnych projektów z bardzo szeroko pojętej ekologii krajobrazu, a wykonywane badania mają duży wymiar praktyczny. Dzięki temu przebieg mojego stażu ma kompleksowy i wielotorowy charakter, pozwala na na poznanie nowych metod i technik pracy (zarówno naukowej jak i dydaktycznej), prace w międzynarodowych zespołach specjalistów, nawiązanie cennych kontaktów naukowych, czy wreszcie kontynuowanie własnych badań oraz uzupełnienia koncepcji pracy doktorskiej.
W ramach praktyki włączona zostalam w prace nad trzema prowadzonymi w instytucie projektami. Pierwszy z nich, związany jest z utrzymaniem otwartych przestrzeni oraz zachowaniem krajobrazu kulturowego w dolinach rzecznych, poprzez powstrzymywanie sukcesji roślinnej przy użyciu metod ekstensywnych (w tym przypadku wypasu bydła). Celem projektu jest wypracowanie metody czynnej ochrony różnorodności biologicznej łąk wilgotnych, godzącej potrzeby gospodarowania rolniczego i ochrony przyrody. Jest to pierwszy taki program realizowany w Luksemburgu. Badania są szeroko zakrojone. Obejmują analizę dynamiki roślinności przy udziale i z wyłączeniem presji roślinożerców, analizę behawioru zwierząt oraz ocenę ekonomicznej przydatności takiego rozwiązania. Mój udział w projekcie dotyczy fragmentu badań fitosocjologicznych i florystycznych oraz analizy zachowania zwierząt. Polegał, początkowo na uczestnictwie w cyklu badan terenowych w dolinie rzeki Syre w Luksemburgu, a obecnie na opracowaniu i analizie zebranego materiału.
Kolejnym zagadnieniem, którym zajmuje się w ramach stażu jest problematyka rozwoju szaty roślinnej na obszarze dawnych poligonów wojskowych koło Drezna. Badania prowadzone były na trzech płaszczyznach (makro- ogólne kartowanie roślinności, mezo- badania na transektach i mikro- na bardzo małych poletkach podstawowych analiza cech osobniczych wybranych gatunków roślin). Ja zajmuję się fragmentem części "mikro", a dokładnie analizą dynamiki populacji lokalnej rosiczek (Drosera rotundifolia i Drosera intermedia). Na podstawie otrzymanych wyników pomiarów terenowych odnoszących się do poszczególnych osobników opracowałam koncepcje analizy dynamiki populacji lokalnej obydwu gatunków i tej analizy dokonuję.
Trzeci projekt, dotyczy problematyki wkraczania lasu na obszary Badenii-Wirtembergii, na których zaprzestano użytkowania rolniczego oraz skutków tego procesu zarówno z punktu widzenia nauk przyrodniczych (ewolucja krajobrazu, zmiany różnorodności biologicznej, sukcesja wtórna, dynamika szaty roślinnej, obszarowa ochrona przyrody) jak i społeczno-ekonomicznych. Tu zaangażowana jestem w część przyrodniczą projektu. Zajmuje się dynamiką czasową i przestrzenną procesu oraz analizą czynników środowiskowych sprzyjających temu zjawisku lub hamujących je, na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci. Wszystko to na podstawie danych literaturowych, map, zdjęć lotniczych i przy użyciu programów GIS.
Kolejnym aspektem naukowym pobytu stała się moja własna inicjatywa inwentaryzacji jemioły (Viscum album L.) we Freiburgu. Zagadnieniami związanymi z biologia ekologia oraz siedliskowymi uwarunkowaniami występowania Viscum album L. zajmowałam się w pracy magisterskiej. Wtedy badaniami objęłam centralna część Warszawy. Dość szybko po przyjeździe do Freiburga zauważyłam, ze poza zabytkami i malowniczymi krajobrazami miasto obfituje również w jemiołę i postanowiłam także tutaj przeprowadzić analizę jej występowania. Ponieważ moj staz odbywa sie w Instytucie, który jest jednostka uczelnianą, mam także możliwość uczestniczenia w niektórych zajęciach dydaktycznych. Pierwszy blok tematyczny, w którym wzięłam udział dotyczył architektury i planowania krajobrazu. Miał charakter wycieczki objazdowej, której celem było pokazanie przekroju historycznego kształtowania i architektury terenów zieleni w Niemczech. Wyprawa obejmowała Niemcy środkowe i wschodnie (Schwetzingen, Kulmbach, Worlitz, Poczdam, Berlin, Lipsk, Cottbus, Weimar). Dla mnie, poza aspektem naukowym, wyjazd ten miał oczywiście również niebywały wymiar turystyczny! Kolejny blok zajęć miał także terenowy charakter i dotyczył ewolucji krajobrazu kulturowego regionu Allgaeu w Bawarii.

Ale przecież … nie samą nauką człowiek żyje i trzeba napisać również parę słów o pozanaukowym wymiarze stypendium. Wymiar ten też jest niemały, więc skupie się tylko na niewielkim jego wycinku - krajoznawczym. Freiburg jest bardzo ładnym i "przyjaznym" miastem, wielokulturowym, tętniącym życiem i oferującym wiele atrakcji (kulturalnych, sportowych i towarzyskich). Tu nie można się nudzić! Miasto położone jest w kotlinie, wśród wzgórz Schwarzwaldu, jest bardzo zielone, jasne, czyste, malownicze.... W tym roku wystawiło tylko na szwank swoją opinię miasta najcieplejszego i najbardziej słonecznego w Niemczech, podobno tak chłodne lato nie zdarzyło się już od wielu lat. Staram się nie ograniczać do pobytu w mieście i w wolnych chwilach zwiedzam okolice, zwłaszcza, że położenie Freiburga tworzy z niego wymarzona bazę wypadową takze do Francji i Szwajcarii. Bedac tu warto wybrac sie np. do Schaffhausen (gdzie Ren tworzy wspaniały wodospad), Konstancji i Meersburga nad jeziorem Bodeńskim, Baden Baden (naprawdę luksusowy kurort dla biznesmenów i bogatych emerytów), Stuttgartu, Tybingi, Heidelbergu, Bazylei, Colamaru, Strassbourga, rowniez w Alpy nie jest daleko (wrazenia niezapomniane!). A ponadto warto powedrowac po samym Schwarzwaldzie, jesienia jest tu szczegolnie pieknie!

Pobyt na stypendium jest naprawdę życiowym doświadczeniem i przygoda. To nie tylko rozwój zawodowy, ale też poznanie wspaniałych ludzi, odwiedzenie interesujących miejsc, sprawdzenie samodzielności i umiejętności radzenia sobie w różnych życiowych sytuacjach... Przede wszystkim jednak, pobyt tutaj uswiadomil mi co jest tak naprawdę w życiu ważne, czym warto się przejmować i … w sumie jeszcze bardziej zwiększył moje przywiązanie do Polski:-)